De 5 grootste KPI valkuilen & blunders

Valkuil 1: Staar je blind op omzet en omzetgroei

Een bekende verffabrikant stuurde louter op de indicatoren omzet en marktaandeel. De beloning van het senior management was hieraan gekoppeld. Na grondige analyse van procesindicatoren bleek dat hoe meer marktaandeel werd veroverd, hoe hoger het verlies per liter geproduceerde verf. De directie wilde deze informatie niet bespreken en bleef doorgaan op de ingeslagen weg. Gevolg? Het bedrijf kwam twee jaar later in ontzettend zwaar weer terecht. Overigens is het heel gebruikelijk dat ondernemers en managers sturen op omzet, omzetgroei en marge maar die mogen eigenlijk nooit de boventoon gaan voeren.

Valkuil 2: Raak gebiologeerd door de kosten

Een ggz-instelling investeerde veel geld in een managementinformatiesysteem. De eerste ‘KPI’ die werd gebouwd en in gebruik genomen was personeelskosten. Bij het opmaken van de jaarrekening bleek er een verlies te zijn van bijna vijf miljoen euro. Oorzaak: er stonden te veel en te vaak bedden leeg (procesgerichte KPI) onder meer doordat de wachtlijsten ‘opgedroogd’ waren (marktgerichte KPI). Natuurlijk moet je als ondernemer of leidinggevende ook letten op de kosten. Wat hier fout gaat is dat er andere KPI’s eerder in het proces zijn die voorspellende waarde hebben voor toekomstige kosten en marge. En daarnaast geldt dat het sturen op kosten doorgaans gepaard gaat met lagere kwaliteit. Je kunt beter sturen op kwaliteit, dan gaan je kosten vanzelf omlaag.

De SMART KPI Gids Voorkom nu de belangrijkste valkuilen bij het opstellen en werken met KPI's en leer de basis van prestatiemeting met onze populaire SMART KPI Gids 2025. Met meer dan 750 voorbeelden uit maar liefst 24 sectoren maak je een snelle start met KPI's. Het identificeren en opstellen van KPI's en SMART doelen wordt met deze uitgebreide handleiding een fluitje van een cent. Deze gids helpt je bij de introductie én implementatie van prestatiemanagement en datagedreven werken in jouw organisatie.bekijk de gids

Valkuil 3: Maak een waslijst aan KPI’s

Een middelgrote gemeente benoemde meer dan duizend KPI’s, een behoorlijke KPI-waslijst. Voor elke dienst, afdeling en team enkele tientallen. Het project heette ‘DOELPUNT’. Maar met zoveel KPI’s is het erg lastig scoren. Vergelijk het maar met een voetbalteam. Een goede coach gaat geen elf spelers als spits opstellen. Niet alleen is dat veel te duur, maar de kans op succes is ook bijzonder klein. De minder goede spitsen lopen de topscorers namelijk in de weg. Ook in organisaties kun je het overzicht verliezen. Met als gevolg: een overvol dashboard waardoor het gewenste KPI-effect uitblijft.

Valkuil 4: KPI’s zonder data

Tijdens onze opleidingen en trainingen komt steevast deze KPI-vraag aan de orde: wat is de grootste ramp die jouw organisatie kan overkomen? Daan van Beek, management consultant, docent en auteur van de bestseller ‘De intelligente, datagedreven organisatie’, vertelt:

Statistisch gezien komt dat één keer in de honderd jaar voor. Je hebt dus wel een echte onvervalste KPI te pakken, maar hebt geen data om die te berekenen. Het blijkt een lege huls. De kunst is dan om te kijken naar minder grote rampen of bijna-rampen waarvan je wel data beschikbaar hebt.

Valkuil 5: Stel KPI’s op zonder feedbackloop

Hoe triest is het als iemand wel over de juiste inzichten beschikt, maar desondanks niet beslist, of zelfs de verkeerde beslissingen neemt? Een retailer had precies de juiste KPI’s benoemd en had ook bijbehorende data paraat. Ze stonden elke week klaar op het managementdashboard om gezien én gebruikt te worden. Maar de directeur verzuimde om op regelmatige basis de scores te bespreken met de productmanagers, vooral wanneer de scores niet goed waren. Hij ging direct tot actie over en nam afscheid van precies de verkeerde producten. Het verhaal achter de cijfers kwam niet tot leven, doordat feedback van zijn medewerkers uitbleef. En we weten allemaal: “feedback is the breakfast of champions”.

We helpen je graag verder met bijvoorbeeld een KPI-workshop, het opzetten van een strategiekaart en/of het maken van een cool KPI dashboard. We vertellen je graag over de talrijke mogelijkheden, wetenschappelijke modellen en best practices.